Ik heb voor niets geschreven is een verzuchting van schrijver Koenraad Goudeseune, sinds 9 december 2020 wijlen. Het is ook de titel van een documentaire die Sharon Kromotaroeno over hem maakte en waar we afgelopen vrijdag naar gingen kijken. Kromotaroeno raakte in de ban van Goudeseune op Facebook, waar hij met zijn gedichten en korte stukken prominent aanwezig was de laatste jaren van zijn leven. Ze trok haar stoute schoenen aan, greep haar camera en ging in 2018 een paar namiddagen bij hem op bezoek om over van alles en nog wat te praten. Koenraad kennende zal hem dat enorm veel plezier gedaan hebben. Na zijn zelfgekozen dood in 2020 rijpte bij haar het idee om een documentaire te maken over zijn leven, of op zijn minst haar opnames van de gesprekken met Goudeseune integraal op YouTube te zetten. Hans van Willigenburg, als ik het goed heb zijn laatste uitgever, bracht haar in contact met een aantal van zijn intimi en daarmee ging Kromotaroeno omstandig in gesprek. Gelardeerd met archiefbeelden van een piepjonge Goudeseune ten tijde van zijn debuut levert dit een ontroerend portret op van een dichter op de dool, zonder dat zijn scherpe kantjes er worden afgevijld.

Samen met J.M.H. Berckmans is Goudeseune één van de weinig enfants terribles die het anders behoorlijk brave Vlaamse literaire landschap rijk is. Buitensporig getalenteerd en omgekeerd evenredig gedisciplineerd, recalcitrant en in hun geschriften genadeloos voor wat we maar gemakshalve ‘het establishment’ zullen noemen. Erkenning bij het grote publiek, belangrijke uitgevers en recensenten bleef uit. Op zich is dat niet onlogisch, Goudeseune wordt voornamelijk gewaardeerd door een handvol kenners. Hij was er de man niet naar om zich populair te maken in krantencolumns of weekendbijlages, al verlangde hij daar wel naar. Goudeseune was dat ene jongetje dat wees en riep dat de keizer geen kleren aan had, maar in tegenstelling tot het sprookje oogstte hij daar geen bijval mee.

Heeft Goudeseune werkelijk voor niets geschreven? Rijk is hij er in elk geval niet van geworden, eerder integendeel. Voor een man die ook hield van de fijne dingen des levens – ik heb nooit iemand lyrischer weten schrijven over een fles Chablis – stak dat. Hij hield zich staande als kelner en taxichauffeur. De spreekwoordelijke twaalf stielen en dertien ongelukken, en heel af en toe een kleine beurs van één of ander fonds. Niet zelden gebruikte hij die centen dan om de hand die hem had gevoed genadeloos af te bijten.

In de documentaire komen naast van Willigenburg ook schrijvers Chrétien Breukers en Ingmar Heytze aan het woord. Breukers was zowat de beste ‘frenemy’ van Goudeseune. Om de zoveel tijd hartsgrondige ruzie, na enkele weken of maanden vielen ze elkaar weer in de armen. Ook zijn ex-vriendin Eva – zowat de enige mens op aarde waarover ik hem nooit iets lelijks heb zien schrijven – komt uitgebreid aan bod. Ze spreekt vol genegenheid over hem, zelfs als het gaat over de manier waarop Koenraad zichzelf de vernieling in dronk en hoe zij daarop moest staan kijken, net als de rest van de wereld.

Voor wie hem heeft gekend is ‘Ik heb voor niets geschreven’ een mooi afscheidsdocument. Voor het grote publiek wellicht minder geschikt, want er is wel enige voorkennis vereist. Zo wordt er bijvoorbeeld nergens vermeld dat de reden waarom Koenraad stopte als taxichauffeur een brutale overval was die hem danig traumatiseerde. Eva verwijst daarnaar als ze het heeft over zijn paniekaanvallen die hij met drank bestrijdt toen hij door de VDAB gesommeerd werd om als vrachtwagenchauffeur een opleiding te volgen en toen hij bij B-Post de post moest vervoeren.

De documentaire sluit af met één van zijn laatste gedichten, waarin Goudeseune voorspelt dat hem na zijn dood eindelijk erkenning zal wachten. Ik had het hem gegund.