Iedereen maakt lijstjes. Van dingen die ze gedaan hebben, de steden die ze bezochten. De boeken die ze lazen en de concerten die ze bijwoonden. De kilometers die ze gewandeld, gefietst of gelopen hebben. De restaurants waar ze hun voetjes onder tafel schoven.

Ik zou dat eigenlijk ook moeten doen, maar ik ben daar slecht in. Ik kijk achterom en zie een brij van maanden die in elkaar overgingen zonder heel veel onderscheid. Eerst was het winter, koud en donker. Toen was het plots zomer en vakantie. Daarna was die gedaan werd het opnieuw herfst en kortten de dagen in. Natuurlijk herinner ik mij specifieke momenten. We gingen eten bij Vrijmoed voor mijn verjaardag, mijn man en ik. Dat is altijd een feestje in de mond. Toevallig en onverwacht gingen we een avond naar Werchter en Liam trad op in zijn bermuda en op zijn sletsen. He went down so easy like a glass of wine. We maakten een prachtige wandeling in Schotland, tussen Eyemouth en St Abbs en waren net op tijd terug voor de regen. Toen mijn dochter werd geproclameerd op de Grote Markt in Brussel bestelden we een fles Champagne in Brasserie Victor.

Misschien laat ik me te veel meevoeren op het ritme dat bepaald wordt door externe factoren met veel te veel impact. Het werk dat zegt waar ik me mee moet bezighouden tussen maandagmorgen en vrijdagavond. Mijn gezondheid en mijn energieniveau die dicteren dat ik te moe ben en vooral te weinig zin heb om buiten te komen. Sinds kort moet ik ook studeren voor examens en voortgangstesten. Dat is fijn, alhoewel ik nog niet het gevoel heb dat ik al veel onder de knie heb. Het is ook intensief, en als het een moeilijke dag is geweest of zo eentje waarin de meetings elkaar opvolgen als kraaltjes aan een touwtje heb ik niet altijd de mentale ruimte me nog te verdiepen in logische bewijzen of de wijsbegeerte van de Antieke Filosofen.

Volgens Goodreads heb ik maar 24 boeken gelezen in 2023. Het waren dan nog dunne boekjes ook, want in totaal slechts 4.528 pagina’s. Nu ja, ik registreer enkel de boeken die ik helemaal uitlees. Alles waar ik aan begin en enige tijd later uit het oog verlies, dat wordt natuurlijk niet meegeteld. Van wat ik uitlas waren Ryszard Kapuscinski en David Wojnarowicz de fijnste ontdekkingen. De naam Kapuscinski was ik natuurlijk wel al tegengekomen tijdens mijn studies Slavische talen, maar ik had nog niets van de man gelezen. Afgelopen zomer heb ik deze schandvlek kunnen uitwissen. Wojnarowicz greep naar de keel met zijn Close to the Knives. Goed gedoseerde woede. Anger is an energy.

Er zijn ook boeken bij waarvan ik me quasi niets meer herinner. Zoals ‘Downfall and Other Stories’ van Fumiko Hayashi bijvoorbeeld. Of Bobbed Hair and Bathtub Gin, over de literaire scene in de USA in de jaren twintig. Het ging nochtans over Dorothy Parker en Scott F. Fitzgerald en zijn vrouw Zelda. Maar veel indruk heeft het niet gemaakt blijkbaar. Ik neem me voor om in het vervolg wat zorgvuldiger om te gaan met de boeken die las. Ik bedoel daarmee: dat ik toch ergens bijhoud wat ik er nu echt van vond, wat me is bijgebleven en waarom ik het ook al weer las. Mezelf kennende zal ik dat niet volhouden, maar dat geeft niet.

Het eerste boek dat ik in 2024 uitlas is Waagstukken, van Charlotte van den Broeck. Ik begon er aan omdat iemand die ik ken op het internet een opmerking maakte over haar kerstessay in De Standaard. Dat het toch een beetje speciaal was. Met speciaal tussen aanhalingstekens, waarmee men een oordeel velt zonder dat het expliciet wordt. Hij maakte er mij ook op attent dat ze een boek had geschreven met 13 essays er in over ongelukkige architecten. Kijk, dat zijn woordencombinaties waar je me mee kunt krijgen en prompt laadde ik het boek ‘Waagstukken’ op mijn e-reader.

Charlotte van den Broeck is (was?) voor mij een nobele onbekende, en haar omstreden Kerstessay in De Standaard heb ik nog altijd niet gelezen. Ik lees nog maar zelden kranten en het nieuws volg ik al helemaal niet. De hoofdlijnen bereiken me wel via sociale media, en daaruit leid ik af dat de toestand nog altijd hopeloos maar niet ernstig is.

Dat Waagstukken 13 essays zou bevatten is niet helemaal conform de werkelijkheid. Ik zou die 13 stukken eerder literaire schetsen noemen, dat lijkt me correcter. Voor alle duidelijkheid: literaire schetsen zijn oké en zeker in het geval van van den Broeck. In het boek gaat ze op zoek naar het verhaal achter architecturale mislukkingen en het vaak miserabele lot van de architect er achter. Het eerste stuk gaat over het zwembad van Turnhout, waar ze opgroeide. Wie de architect ervan is, komen we eigenlijk niet te weten. Uiteindelijk is het voornamelijk een verslag van speculaties, roddels en cafépraat, maar dan wel smakelijk verteld. Uiteindelijk beschrijft van den Broeck in dit ‘essay’ ook nog een stuk van haar eigen jeugd, en zo zal het ook zijn in de volgende stukken. Heeft de architect zelfmoord gepleegd of niet? Wel in het geval van de architect van het postgebouw in Oostende, Gaston Eysselinck. Of dat verband hield met de moeizame oplevering van het gebouw zelf is nog maar de vraag. Even goed zou het een vrouwenkwestie kunnen zijn.

Van den Broeck reist naar Schotland (2 keer zelfs), Oostenrijk, Malta en de USA om het sombere einde van architecten of ontwerpers in kaart te brengen, maar maakt er telkens een heel persoonlijk verhaal van. We lezen hoe haar relatie uit elkaar valt, hoe ze twijfelt aan haar eigen kunnen en schrijverschap (en of zelfmoord dan een valabele optie is om de mislukking te verteren) en we maken kennis met haar vriendenkring. Het zijn late twintigers, maar ze kreunen en beklagen zich het leven alsof ze al dik in de zestig zijn. Het meest intrigerend is het verhaal over de Pine Valley Golf Course, die ze niet eens te zien krijgt. Het is pas sinds 2021 dat er vrouwen worden toegelaten. En de ontwerper ervan schoot zich wel degelijk door het hoofd.

In elk geval: wie iets wil leren over de receptie van gebouwen en hoe die verandert met de tijd, die zal Waagstukken bijzonder goed kunnen smaken. Verwacht echter geen doorwrochte essays over architectuur en bouwstijlen.